Theo chuyên gia phân tích, cho đến hết quý 3 năm 2024, tình hình tiêu thụ thép ở trong nước lẫn thế giới vẫn chưa thể phục hồi. Cụ thể do những nguyên nhân nào? Dưới đây là một số nhận định về thị trường thép nửa cuối năm 2024.
Toàn cảnh thị trường thép nửa cuối năm
Về diễn biến giá sắt thép thế giới, nguyên nhân chính khiến giá giảm là do tình hình tiêu thụ ảm đạm tại thị trường Trung Quốc. Ngành công nghiệp thép của nước này vẫn đang phải vật lộn với các khó khăn chồng chất trong bối cảnh lĩnh vực bất động sản chìm đắm trong khủng hoảng, không thể tiêu thụ hết sản lượng dư thừa của các nha may thep
Trong khi đó, thép xây dựng như thép cuộn và thép gân là phân khúc tiêu thụ nhiều nhất tại nước này, với sản lượng hàng tỷ tấn mỗi năm. Mặc dù nhu cầu thép từ các lĩnh vực khác như sản xuất và đóng tàu vẫn đang tăng trưởng, nhưng quy mô của các ngành này quá nhỏ không thể bù đắp cho nhu cầu sụt giảm mạnh từ lĩnh vực bất động sản. Chính vì thế, sự suy thoái kéo dài trong lĩnh vực bất động sản kết hợp với sự thiếu vắng các biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ, đã khiến ngành thép của nước này mãi không thoát khỏi khủng hoảng và tình trạng lao dốc kể từ đầu năm đến nay. Giá thép liên tục giảm sâu khiến các doanh nghiệp lao đao, biên lợi nhuận của các nhà máy rơi xuống mức âm. Giới chuyên gia cho biết hiện chỉ có khoảng 5% nhà sản xuất thép Trung Quốc hoạt động có lãi trong bối cảnh hiện tại.
Nhu cầu thép vẫn chưa phục hồi
Bên cạnh đó, sự suy yếu của ngành thép cũng kéo theo sự sụt giảm trong nhu cầu quặng sắt, vật liệu đầu vào quan trọng cho sản xuất thép. Lượng hàng tồn kho quặng sắt tại cảng của Trung Quốc thông thường giảm vào giữa năm do nhu cầu cao, nhưng hiện nay lượng tồn kho liên tục tăng, đã vượt 150 triệu tấn và duy trì ở mức cao này trong suốt 2 tháng gần đây. Đây cũng là mức tồn kho cao nhất trong hơn 2 năm qua.
Tại thị trường Việt Nam, sự khởi sắc từ cuối năm ngoái đã tạo bước đệm cho ngành thép duy trì ổn định trong giai đoạn đầu năm nay. Chỉ tính riêng trong quý I, sản xuất thép thô đạt tổng cộng 5,32 triệu tấn, tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái, tiêu thụ đạt 5,38 triệu tấn, tăng 14% so với cùng kỳ. Thế nhưng trái ngược với 3 tháng đầu năm, ngành thép trong nước lại nhanh chóng bước sang giai đoạn trầm lắng kể từ quý II tới nay vì nhu cầu tiêu thụ vẫn chưa phục hồi, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản trong khi ngành xây dựng đang trong mùa thấp điểm. Sự tràn lan của các loại thép cuộn, thép gân giá rẻ từ Trung Quốc gia tăng tính cạnh tranh khốc liệt, làm cho các nhà máy luyện thép gặp khó trong việc đẩy hàng tồn. Cụ thể, từ tháng 6 tới nay, giá thép trong nước vẫn đi theo chiều hướng giảm.
Chuyển sang cuối quý III, có nhiều ý kiến nhận định đà giảm của giá sắt thép thế giới sẽ tiếp tục kéo dài và chưa thể phục hồi trở lại, do nhu cầu yếu tại Trung Quốc vẫn đang là yếu tố có tác động rất mạnh đến xu hướng giá. Đáng lưu ý, do sự sụt giảm mạnh trong nhu cầu nội địa cùng với một số chính sách của Chính phủ liên quan đến quản lý chất lượng thép, các doanh nghiệp thép Trung Quốc đã liên tục bán tháo và đẩy mạnh xuất khẩu thép ra thế giới. Trong 7 tháng đầu năm 2024, Trung Quốc đã xuất đi hơn 61 triệu tấn thép và dự kiến sẽ đạt khoảng 127 triệu tấn trong cả năm nay, vượt qua mức kỷ lục 110 triệu tấn đạt được vào năm 2015. Thép giá rẻ của Trung Quốc tràn ngập thị trường làm gia tăng căng thẳng thương mại trên thế giới.
Điều này kéo theo chủ nghĩa bảo hộ của nhiều quốc gia trên thế giới làm tác động xấu khiến cho giá thép giảm hơn nữa. Giá nguyên liệu đầu vào là quặng sắt dự kiến có thể giảm xuống mốc 80 – 85 USD/tấn.
Đối với giá thép trong nước, thời điểm cuối quý III vẫn đang trong mùa mưa, hoạt động xây dựng nhiều khả năng vẫn chưa có nhiều sự bứt phá. Hơn nữa, lĩnh vực bất động sản mặc dù đã có dấu hiệu ấm lên nhưng vẫn chưa thực sự cải thiện rõ rệt. Nói về sự phục hồi của ngành thép trong năm nay chủ yếu vẫn xuất phát từ sự so sánh với mức nền thấp của năm ngoái.