Ngành thép hiện là một trong những ngành có mức phát thải khí CO2 lớn nhất toàn cầu, chiếm khoảng 7-9% tổng lượng phát thải khí nhà kính hàng năm. Để đáp ứng các mục tiêu quốc tế về trung hòa carbon vào năm 2050, ngành thép cần triển khai nhiều chiến lược mới, trong đó nổi bật là sự phát triển của thép xanh.
Chuyển đổi công nghệ sản xuất
Để đạt được mục tiêu trung hòa carbon, các công ty thép toàn cầu đang nỗ lực chuyển đổi sang các công nghệ sản xuất thép xanh. Một trong những công nghệ quan trọng là sử dụng lò điện hồ quang [Electric Arc Furnace – EAF], thay thế cho lò cao truyền thống [Blast Furnace]. EAF không chỉ giảm đáng kể lượng phát thải khí nhà kính mà còn có thể tận dụng thép tái chế, góp phần giảm thiểu nhu cầu sử dụng tài nguyên mới.
Bên cạnh đó, công nghệ Hydro xanh [Green Hydrogen] đang được kỳ vọng là bước đột phá trong sản xuất thép không phát thải. Thay vì sử dụng than cốc để tách oxy từ quặng sắt, các nhà máy sẽ sử dụng hydro xanh – một nguồn nhiên liệu sạch được sản xuất từ quá trình điện phân nước bằng năng lượng tái tạo. Quá trình này không tạo ra CO2 mà chỉ sinh ra nước, giúp giảm thiểu tối đa khí thải từ ngành thép.
Thép xanh giúp giảm lượng khai thác khoáng sản
Sử dụng năng lượng tái tạo
Một phần quan trọng của chiến lược trung hòa carbon là thay thế các nguồn năng lượng truyền thống bằng năng lượng tái tạo. Các nhà máy sản xuất thép ở nhiều quốc gia đã bắt đầu tích hợp năng lượng mặt trời, năng lượng gió vào quy trình sản xuất để giảm lượng khí thải. Sự kết hợp giữa công nghệ sản xuất thép xanh và sử dụng năng lượng tái tạo giúp giảm chi phí sản xuất và tăng tính bền vững của sản phẩm thép.
Đẩy mạnh tái chế thép
Thép tái chế là một yếu tố quan trọng trong việc giảm phát thải carbon. Thay vì sản xuất thép mới từ quặng sắt, việc tái chế phế liệu thép giúp tiết kiệm tới 75% năng lượng và giảm đáng kể lượng CO2 phát thải. Nhiều quốc gia tiên tiến đã đặt mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng thép tái chế lên 50-60% trong thập kỷ tới, điều này không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên mà còn giảm tác động đến môi trường.
Chính sách và quy định của chính phủ
Nhiều quốc gia đã và đang ban hành các quy định khắt khe nhằm giới hạn mức phát thải carbon trong các ngành công nghiệp nặng, trong đó có ngành thép. Ví dụ, Liên minh Châu Âu đã áp dụng Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon [CBAM] nhằm đảm bảo rằng các sản phẩm thép cuộn, thép gân nhập khẩu phải tuân thủ tiêu chuẩn phát thải CO2 tương tự như trong nước. Điều này buộc các nhà sản xuất thép phải cải tiến công nghệ để đáp ứng các yêu cầu môi trường khắt khe, thúc đẩy ngành thép xanh phát triển nhanh chóng.
Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển [R&D]
Ngành công nghiệp thép toàn cầu đang đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển để tìm ra các công nghệ sản xuất thép sạch hơn, hiệu quả hơn. Các doanh nghiệp lớn như ArcelorMittal, Thyssenkrupp, và Tata Steel đã cam kết đầu tư hàng tỷ đô la vào các dự án nghiên cứu thép xanh, tập trung vào các giải pháp sáng tạo như sử dụng vi sinh vật để hấp thụ carbon trong quá trình sản xuất hoặc phát triển các vật liệu thay thế ít phát thải hơn.
Thách thức và cơ hội
Dù thép xanh hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích, việc chuyển đổi từ sản xuất thép truyền thống sang thép xanh không phải là điều dễ dàng. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí đầu tư ban đầu. Các công nghệ mới như hydro xanh và năng lượng tái tạo đòi hỏi nguồn vốn lớn, trong khi các nhà máy sản xuất thép hiện tại cần được cải tiến hoặc xây dựng lại để đáp ứng các yêu cầu của sản xuất xanh.
Tuy nhiên, trong bối cảnh các quốc gia ngày càng chú trọng đến vấn đề môi trường, sự chuyển đổi này lại mang đến nhiều cơ hội mới. Nhu cầu thép xanh từ các ngành như xây dựng, ô tô và sản xuất công nghiệp ngày càng tăng cao, mở ra thị trường mới cho các doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư vào công nghệ xanh.
Việc đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 là một thách thức lớn đối với ngành công nghiệp thép, nhưng với sự tham gia của thép xanh, cơ hội thực hiện mục tiêu này là hoàn toàn khả thi. Sự phát triển của các công nghệ sản xuất thép xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đẩy mạnh tái chế thép không chỉ giúp giảm thiểu lượng phát thải carbon mà còn thúc đẩy ngành thép phát triển bền vững, đóng góp vào nỗ lực chung toàn cầu chống lại biến đổi khí hậu.